Triger Zinciri Ne Zaman Değişir?

     Triger zinciri değişim periyodu, üreticiler tarafından kilometre cinsinden belirlenir. İlgili üreticinin belirttiği kilometreye ulaşılmadan değişim yapılması gerekmektedir.

Eğer üreticinin belirlediği bu bilgiye sahip değilseniz, ilerleyen aşamalarda anlatacağımız bazı belirtiler dikkate alınarak motor bloğu zarar görmeden değişimi sağlanabilir. 

Triger Zinciri Ne Zaman Değişir?

İçten yanmalı motor teknolojisinin en önemli parçalarında birisi olan triger zincirinin değişim periyodu oldukça önemlidir. Ancak dilerseniz bu soruya cevap vermeden önce kısaca; Triger Zinciri Nedir? veya Triger Zinciri Ne İşe Yarar? konularına yanıt verelim. 

    Triger zinciri; motor bloğunun üst kısmında yer alan eksantrik(kam) mili ile pistonların altında yer alan krank milini birbirine bağlayan güç aktarım organıdır.

Triger Zinciri Güç Aktarımı

Yaygın olarak kullanılan iki tip triger zinciri yapısı vardır. Birisi triger kayışıdır ve kauçuk bazlı bir yapıdır, diğeri de zincir yapısında o-ring'li bağlantıları olan şeklidir. İkisinin de avantajları ve dezavantajları mevcuttur.

Triger zincirinin ne işe yaradığını anlamak oldukça önemlidir. Çünkü pek çok insan bisiklet veya motosiklet zinciri gibi olduğunu düşünüyor ve triger zincirinin ömrü dolana kadar değiştirme girişiminde bulunmuyor. Ancak triger zinciri aslında blok içerisinde yer alan pistonlar ile yakıt beslemesini ve yanmış gaz çıkışını sağlayan subapların senkronize çalışmasını sağlar. Bu sayede piston tam doğru konumlarda iken yakıt girişi, yakıt sıkışması ve gaz çıkışı olur. Bu nedenle dünyada yaygın kullanılan ismi, zamanlama zinciridir.

Triger zinciri veya triger kayışı gevşemeye başladığında araç çalışmaya devam etse dahi pistonlar ile subaplar arasındaki senkronizasyon kayacağı için genel olarak motor bloğunun ömrünü kısaltacak yıpranmalar yaşanabilir. Ayrıca günümüzde kullandığımız pek çok araçta valf kontrol ve zamanlama sistemleri mevcuttur. Bu sistemler triger zincirinin birlikte çalıştığı pek çok alt sistemden sensörler aracılığıyla data toplar. Triger zincirinin gevşemesi durumunda bu yapılar da hatalı sonuçlar üreteceği için motor verimi ciddi anlamda düşebilir.

Triger zinciri veya triger kayışı ile ilgili en kötü senaryo da tahmin edileceği üzere kopmasıdır. Kopma durumu çoğunlukla hareket halinde olduğu için yaşanan en yaygın sorun pistonun boşa çıkarak valf yapıları ile çarpışmasıdır. Bu durum her anlamda büyük maliyetler yaratacağı gibi, süreci yeni motor alınmasına kadar da götürebilir.

Triger Zincirinin Kopması

Triger Zincirinin Değişimi Nasıl Anlaşılır?

Triger zinciri sesi, zinciri ömrü ile ilgili bize en net uyarıyı verir. Gevşemeye başlamış zincir, rölantide çalışırken dahi belirgin bir ses çıkarır. Gevşemiş bir zincir sesinin örneğini duymak isterseniz youtube videosunu izleyebilirsiniz.Triger kayışı ile karşılaştırınca, triger zincirinin en önemli avantajlarından birisi de sesten anlaşılıyor olması diyebiliriz. Zira triger kayışında sesten anlamak imkansıza yakındır.

Ayrıca triger zincirinin gevşemesi durumunda motorun boğulması durumu sık görülür. İlk çalıştırma esnasında araç çalışmayabilir. Sanayide bayılma, öksürme veya tekleme diye tabir edilen durumlar yaşanır ve motor çalıştıktan kısa bir süre sonra durabilir. Motor gergisinin bozulması durumunda arıza ışığı yanabilir. Bu gibi durumlar yaşanırsa en kısa zamanda servise gidilmelidir. 

Ek olarak oto check up veya 10.000 km bakımlarında da kontrol edilmesi önemlidir.

Triger Zinciri Kaç Kilometrede Değişir?

Triger zinciri kullanım ömrü, üretici firma tarafından belirlenir. Alınan triger zincir setinin model bilgisine göre üretici listesinden bakılabilir. Zincir üreticileri arasında değişkenlik olmakla birlikte triger zincirinin kullanım ömrü 200.000 kilometre olarak bilinir. Ancak bu değere ulaşana kadar değişim yapılmaması kesinlikle önerilmez. 

Örnek vermek gerekirse İtalyanların 1300 cc multijet motoru 160.000 km olduğunda değişmesi tavsiye edilir. Fiat'ın en yaygın kullanılan ve uzun ömürlü olması noktasında rüştünü ispatlamış bu motor dahi 200.000 km kullanılmamalıdır.

Triger zincirinin triger kayışına göre en önemli avantajı uzun ömürlü olmasıdır. Ancak sadece km olarak değerlendirilmemelidir. Oksitelenme ve korozyon gibi çevresel etkenler nedeniyle km dışında bir de yıllanma durumunu göz önünde bulundurmak gerekir. Triger zincirlerinin ömrü, kilometresini doldurmamış olsa dahi 5 seneyi geçmemelidir.

Triger Zincir Bakımı 

Bakım konusunda fiziksel müdahaleyi gerektirecek bir bakım yöntemi mevcut değildir. Otomobillerin marka ve modeline göre tek zincirli, cift zincirli veya üç zincirli yapılar bulunabilir. Bu yapılara ve kullanıma bağlı olarak motor gergisinin bozulması gibi durumlarda yapılan bakımlar, doğrudan zincire müdahale olmadığı için ek bir bakımdan söz edemeyiz.

Genelde yanlış bilinen konulardan birisi de triger zincirinin yağlanması gerektiğidir. Bu kesinlikle doğru değildir. Zincir yapısı motor yağı sayesinde sürekli yağlı kalır. Tam da bu noktada zincire bakım uygulamakla ilgili söylenecek en kritik konu, motor yağı kontrolüdür. Motorun az yağ ile çalışması durumu blok içerisindeki pek çok yapıya ciddi zararlar verdiği gibi, triger zincirinin de ömrünü çok hızlı tüketir.

Motor yağı olarak kullanılan yağların da kaliteli olması, periyodik olarak değiştirilmesi ve doğru viskoziteye sahip olması da triger zinciri ömrü açısından önemli faktörlerdir.

Triger Zincir Maliyeti

Triger zincir seti olarak bilinen yapı; triger zincirini, zincir dayamalarını (palet grubu), yağ pompası grubunu, kam dişlisini, krank diferansiyelini ve kam gergi bloğunu (kütük) içermektedir.

Triger Zincir Seti Örneği

Değişim yapılacağı zaman triger zincir setinin tamamının değişmesi gerekir. Ayrıca yukarıda bahsettimiz gibi birden fazla zincire sahip yapılarda bütün zincirlerin aynı anda değişmesi oldukça faydalıdır.

Triger zincir setinin değişmesi ve ardından zincir gergisinin yapılması çok ince bir işçiliktir. Bu nedenle işçilik maliyeti de normal bir işçilikten pahalı olmaktadır. Ancak kesinlikle bu işten anlayan bir usta ile çalışmak, motor ömrü açısından çok değerlidir.